belgesel filmler

 

Kabaca tematik başlıklandırma yapmak uygunsa; insan hikâyeleri üzerinden dönem anlatımları, göç, yerinden edilme ve kurulan yeni hayatlar, bir arada esenlikli yaşamanın kıymeti, sokakta yaşayan ve çalışan çocuklar, modadan reklama, yerel kültürlere çok kültürlülüğün sosyal kesitleri, Anadolu’nun doğası ve üç ana iklim kuşağı ile tarifli doğal mirası, tarihsel miras ve aidiyet duygusu, toplumsal tarihimizi yüzlü yıllar üzerinden siyasi, sosyal, kültürel, iktisadi boyutları ile yatay ve dikey tarih yaklaşımı ile işleyen filmler- dizi yapımlar, biyografiler, kültür sanat hafızamızı oluşturanlar, çocuklara odaklanan yapımlar ve tüm filmlerin işlenmesinde ayrımcılığa, yüzleşmeye, kadınların sosyal- kültürel tarihin oluşmasındaki önemine vurgu yapan bir yaklaşım.

AN KALIR

2021/ 110 dak. / Türkçe-İngilizce / VTR adına

“Tedirginlik, endişe, belirsizlik, bilinmezlik” ten yola çıkan bir modern dans koreografisinin sahneye konuş hikayesi…Bu hikâye, göçün hafızası ile geleceğin bulanıklığı arasında sıkışmışlığa ve umuda dair… Ya da bir grup sanatçının ‘karanlık’a rağmen bir arada üretme, ifade etme, alan yaratma mücadelesine, ‘o an’ ların hafızasına dair.

ANADOLU’NUN KADİM HİKÂYESİ Neolitiğin Doğudan Batıya Serüveni

2020 /132 dak. / Türkçe-İngilizce-Fransızca / TR-AB Kültürlerarası Diyalog Hibe Programı ‘Taşlar Yerinden Oynuyor’ projesi kapsamında

Avcı toplayıcı toplulukların Anadolu’nun ‘çekirdek bölgeler’inde yeyleşik hayata geçmeleriyle başlayan neolitik kültürün MÖ.13 bin-5 bin arasındaki gelişimi ve Avrupa’ya yayılımı ele alınıyor. Neolitiğin serüveni, bilim insanlarının bu serüveni bilinir kılan çalışmaları ile işleniyor. Belgeselci ekip kendini bir soruyla filme dahil ediyor. O başlangıç zamanlardan yürüyüp gelen ‘uygarlaşma’ neyi çoğalttı, neyi eksiltti. ‘Başka bir dünya mümkün mü? sorusuna söyleyecekleri var mı?

YANYANA…

2018/ 66 dk/ AB Kültürel Haklar Hibe Programı desteği ile

Kökleri Anadolu topraklarında… Kendilerini, eşit Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları bildiler. Bereketin ve birlikte yaşamanın işareti olan sofralarda buluştular. Anılarını, duygularını ve gelecek için esenlikli, yanyana hayatlar dilediklerini dillendirdiler.

TARİHİN DİP AKINTISI

2015/ 60 dk/ VTR katkısıyla, Tarih Vakfı için

‘Gezi Olayları’na an-zaman kavramıyla da yaklaşarak bu tarihi kimler yazmalı üzerine bir tartışma filmi.

MODANIN TÜRKİYE SERÜVENİ

2011/ 30 dk/ YKM’nin 60.Yılı kutlamaları için.

Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze modanın penceresinden sosyal hayata tanıklık eden film.

YERALTINDAKİ HAZİNE

2011/ Brüksel Sergisi için. 13 adet film

Marmaray Projesi ve bu kapsamda gerçekleştirilen ‘Kentsel Kurtarma Kazıları’ üzerine aktüel süreç takibi ve uzmanlarla yapılan çekimlerle oluşturulan yapımlar. İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü ve ilgili Üniversitelerden uzmanlarla iş birliği yapılarak.

ÜLKEM YA DA KALBİM

2010/ 58 dakika / Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla

Amerika, Fransa, Hollanda ve Kanada’dan Türkiye’ye gelmiş ve Türkiye’de yaşamayı tercih etmiş müzisyen, gazeteci, sivil toplum çalışmaları aktivisti dört kadının öyküsü üzerine kurulu film.

İSTERİM Kİ…

2010, 10 dakika, VTR adına

“Doğayla olağanüstü uyumu, çok amaçlı kullanımın üstün niteliği ve geleneksel mimarinin yaşatılması” konusundaki çabasıyla 1983 yılında Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü kazanan Nail Çakırhan’ın doğumunun 100. yılı için gerçekleştirilen ve VTR’nin 1997 yılında kendisiyle yaptığı sözlü tarih üzerine kurulu film.

ÇÖPTE DOSTOYEVSKİ BULDUM

2009 / 52 & 90 dakika / VTR adına

İlkokulu terk etmeye inat, çöpün kağıt olanını topladı hep. Yolunun düştüğü yerler, yolu düşenlerin uğrağı olan sahaf dükkanı ile bilinir oldu. Belgesel film, bir sokak çocuğu, bir kâğıt çöpçüsü, bir solcu, bir müslüman, bir baba ve bir sahafın öyküsünü anlatıyor. Hepsinin tek bir insanda buluştuğu bir öyküyü. Oktay Çetinkaya, Adana’dan İstanbul’a uzanan yolculuğunun izini sürmek için birlikte geri yolculuklara, İstanbul’da günlük hayatına kameranın tanıklık etmesine izin verdi, çekimler beş yıl sürdü. Boston Film Festivali “En İyi Belgesel Film” ödülü. (Yönetmen 1993 yıllında herhangi bir yarışmaya katılmama kararı almış, festival ancak yarışma koşulu ile filmi gösterime kabul ettiği için yollanmıştır.)

HEP IŞIĞA DOĞRU

2009 /12 dak. / Vehbi Koç Vakfı adına

Bir doktor ve bir eğitim gönüllüsü olarak hep zoru başarmaya odaklanan Prof. Dr. Türkan Saylan’a Vehbi Koç Vakfı tarafından verilen bilim ödülü için gerçekleştirilen biyografik film.

ZAMANIN BEKÇİSİ

2008 / 52 dak. / Kültür ve Turizm Bakanlığı desteği ve VTR katkısıyla

1960’lı yılların başında Van’ın Gürpınar ilçesinde başlatılan Çavuştepe Kazıları’nda çalışan işçilerden Mehmet Kuşman yavaş yavaş Urartuca okumaya, yazmaya başlayacak, kendini bir Urartulu gibi hissedecektir.

“BİLİNMEYENİ KEŞFETMEK”

2008 /10 dak./Vehbi Koç Vakfı adına.

Anadolu’nun Prehistorik döneme uzanan uygarlık tarihi üzerine araştırmalarıyla dünya arkeolojisine referans eserler kazandıran Prof. Dr. Mehmet Özdoğan’a Vehbi Koç Vakfı tarafından verilen bilim ödülü için gerçekleştirilen biyografik film.

6 DİLİN MÜZİĞİNDE DOĞUM, DÜĞÜN, ÖLÜM

2007/60 dak./Türkçe-İngilizce / Avrupa Komisyonu - Türkiye'de Kültürel Hakların Desteklenmesi, Yayın Programlarına Destek Hibe Programı kapsamında

Anadolu'da yaşayan toplulukların ninnileri, düğünleri, ağıtları ve hayata dair törenleriyle, ana dillerinde kendilerini müzikleriyle nasıl ifade ettikleri, yaşadıkları coğrafya ve iklimlerle ilişkilerinin izini süren belgesel film ve bu belgesel filmin yapım serüvenini anlatan film.

KÜLLERİNDEN DOĞMAK

2007/60 dak./Türkçe-İngilizce/Kafkas Dernekleri Federasyonu’nun Avrupa Komisyonu - Türkiye'de Kültürel Hakların Desteklenmesi, Yayın Programlarına Destek Hibe Programı kapsamında yürüttüğü projeye VTR katkısı ile

Kafkas Halkları, Çarlık Rusyası’nın Kafkasya’yı işgali sonrasında yaşadıkları baskı ve şiddete yüzyıl direnerek 1864 yılında Karadeniz kıyılarına indiler. Suda gidecek neyi buldularsa onunla göçtüler Anadolu’ya. Suya verdikleri bebeklerine yaktıkları ağıtlarından ninniler söylediler ve hiç balık yemediler. Belgesel, iskân ile yerleştirildikleri ya da kendi coğrafyalarının arayışı ile yurt edindikleri yörelerde, göçün; ikinci, üçüncü, dördüncü kuşakların hayatlarına tanıklık ediyor.

ABİDİN DİNO FİLMLERİ

2007/SSM adına

Sabancı Üniversitesi SSM Müzesi’nde açılan sergi için Abidin Dino ile ilgili biyografik ve diğer kısa filmler

POLİTİKADA BİR GÖÇMEN

2007/78 dak./ SODEV adına VTR katkısıyla

Türkiye'nin yakın sosyal demokrasi tarihinde bir düşünce insanı ve siyasi kimlik olarak yer alan Prof. Dr. Aydın Güven Gürkan'ın birinci ölüm yıldönümü nedeniyle anısına hazırlanan belgesel film; sözlü tarih yöntemiyle gerçekleştirilmiş tanıklıklara ve TBMM oturum kayıtlarına, özel arşivlere dayanıyor.

YENİ BİR YURT EDİNMEK

2006/56 dak./Türkçe-Yunanca-İngilizce/VTR adına

‘ayrılığın yurdu… hüzün’ filminin Nea Makri’de gösterimi yapıldığında, 1922 mübalesini yaşamış yeni insanlarla ve ikinci, üçüncü kuşaklarla bir araya gelindi. Kıdemli olanlar yönetmenden yeni bir film yapmasını, açacakları sandıkları, anlatacakları anıları olduğunu söylediler. Bir devam filmi için tekrar yollara düşüldü. Artık izi sürülecek olan, ülkelerinin Nazi işgalinde ve sonrasında yaşanan iç savaşta onları en önde özgürlük savunucusu yapacak diri bir hayatı kurmalarının serüveni olacaktı aynı zamanda. Belgesel film böyle şekillendi.

AYRILIĞIN YURDU…HÜZÜN

2001/26 dak /Türkçe- Yunanca- İngilizce/VTR adına

1922 yılında ‘mübadele’ ile Anadolu’dan Yunanistan’a göç eden Anadolu Rumları arasında Levissi (Kayaköy) halkı da vardı. Atina yakınlarında kurdukları mahalleye Nea-Makri (Yeni Fethiye) adını verdiler. Kayaköy ve Nea-Makri mekanlarının dillendirdikleri, göçü hatırlayan eski komşuların ve Nea-Makri’ye göçü yaşamış insanların anılarıyla, göçün halleri üzerine bir belgesel film.

TÜRKLER 600–1600: BİN YILIN YOLCULUĞU

2005 /40 dak. / Türkçe-İngilizce Garanti Bankası adına

Londra Royal Academy of Arts'ta 22 Ocak – 12 Nisan 2005 tarihleri arasında gerçekleştirilen "Turks: A Journey of Thousand Years" sergisi üzerine küratör ve sergi danışmanlarının görüşlerini de kapsayan bir film.

ANALAR, TANRIÇALAR VE HANIM SULTANLAR SERGİSİ FİLMİ

2004 / 10 dak / Türkçe-İngilizce/Sabancı Müzesi adına

Brüksel’de düzenlenen sergi kapsamında gösterilmek üzere hazırlanmış ‘Beyoğlu’ konulu film.

SOKAKTA

2004/105 dak / VTR adına

Sokakta yaşayan ve çalışan çocuklar sokağı, kendilerini, onları sokağa düşüren yerinden edilmeleri, evdeki ve sokaktaki şiddeti anlatıyorlar.

GAZİ’NİN İZMİR GÜNLERİ

2003/ 50 dak/İzmir Mavişehir Rotary Kulüp adına, VTR desteğiyle

Belgesel, Mustafa Kemal Atatürk’ün siyaset, kültür, eğitim, iktisat alanlarında ilk mesajlarını verdiği İzmir Günleri’nin izini sürüyor. Akademisyenler ve dönemi yaşamış tanıklar anlatıma eşlik ediyor.

BİR ERKEN SÜVARİ

2003/ 25 dak/ VTR adına

Türkiye'nin ilk filologlarından (Yunan-Latin dilleri) Doç Dr. Suat Yakup Baydur'un ölümünün 50. Yıldönümünde gerçekleştirilen anma programında gösterime sunulmak üzere hazırlanan belgesel film.

BEN ORHAN BURİAN

2003/8 dak./ VTR adına

Ölümünün 50. Yıldönümünde Prof. Orhan Burian Sempozyumu için Prf. Dr.Zeki Arıkan danışmanlığında gerçekleştirilen açılış filmi

HALATI BIRAKMAK

2000/17 dak. / VTR adına

İnsan, mekân, zaman öykü dizisinden. Karadeniz’de karakovan balcısı 105 yaşındaki ‘Ayşe Nine’nin anlatımı üzerinden hayatından kesit.

KÜLTÜR VARLIKLARIMIZ

2000/35 dak/Türkçe-İngilizce/ Unesco Türkiye Millî Komisyonu için VTR katkısı ile

Türkiye’deki, ‘Unesco Dünya Miras Listesi’ne dahil 9 ‘Ortak Dünya Kültür Mirası’nı tanıtan film. Film, Prag Devlet Televizyonu’nda Ekim 2000 tarihinde gösterilmiştir. Ayrıca, İtalya- Rovereto’da bulunan Museo Civico (Arkeoloji Müzesi) tarafından talep edilerek arşivlerine dâhil edilmiştir.

AH... GÖZYAŞIM ÜLKE

1999 / 31 dak. / VTR adına

Mahmut Tali Öngören anısına, Türkiye’nin ilgili dalda eğitimini yurt dışında almış ilk Sinema TV yapımcısı ve ‘İnsan Hakları Savunucusu’ kimliği ile biyografik film. Kendisi ile yapılan sözlü tarih çalışması üzerinden

CUMHURİYETİN HAYALLERİ

1997–98 /4 x40 dak. /Arçelik A.Ş. katkılarıyla.

Cumhuriyetin ilanında eğitim çağlarındaydılar. Seksenli doksanlı yaşlarında, kameralarıyla gelen konukları yadırgamadılar. Sanki, anlatmayı bekliyorlardı. Ve yola çık… Ve peşime düş… Geçmişi sor, beni unutma. Öyle çok şey var ki, anlatmalıyım sana. e.r.

YARGIDA KALİTE

1998 / 20 dak. / TÜSİAD için

Türkiye’deki adalet sistemini, bu sistem içinde bulunan profesyonellerin, akademisyenlerin değerlendirme ve önerilerine dayanarak inceleyen bir film.

CUMHURİYET TÜRKÜSÜ

1998 / 15 dak / Koç Eğitim ve Kültür Vakfı adına

Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında gerçekleştirilen toplumsal dönüşümleri özetleyen film.

EGE'Yİ DÜŞÜNMEK

1997–98 / 4 x 40 dak / Yaşar Holding adına, VTR katkısıyla

Cumhuriyet'in 75. Yılı için gerçekleştirilen belgesel film Cumhuriyet'i hazırlayan koşullar ve Cumhuriyet Döneminde Ege'yi, Egeli insanların anlatımları üzerinden ele alıyor.

İSTANBUL SUYU ARARKEN

1997/10 dak/İSO adına VTR katkısıyla

İstanbul’un su sorunları ile ilgili film.

BENİ YÜREKTEN DİNLEYİN

1998 / 17 dak / VTR adına

Hasan Ali Yücel’in 100. Doğum Yıldönümü nedeniyle gerçekleştirilen belgesel. (UNESCO 1998 yılını ‘Hasan Ali Yücel Yılı’ ilan etmişti.)

TÜRKİYE... SERBEST KÜRSÜDE

1996/15 dak /TÜSİAD’ın 25.Kuruluş Yılı için

Türkiye'nin 8 bölgesi, 18 ilinde, 42 kişi ile yapılan söyleşilerden oluşan, Türkiye'nin dört bir yanındaki her yaş ve meslekten insanların eleştiri ve hayallerini içeren bir film.

OSMANLI'DAN GÜNÜMÜZE AZINLIK EĞİTİMİ VE KURUMLARI

1996–97 / 2 x 45 dak / Türkçe-Yunanca / VTR adına

Örgün eğitim dışında, yaygın eğitimin ve kültürel hareketliliğin odaklarını, yansımalarını, bu hareketlilik çevresindeki oluşumları ve aydınlanmayı inceleyen belgesel. Tanzimat sonrası ve Cumhuriyet dönemi daha ayrıntılı incelenmektedir.

TÜRKİYE'DE HAYVANCILIĞIN SORUNLARI VE ÇÖZÜMLERİ

1995 / 25 dak / SETBİR için

Türkiye'de hayvancılığın karşı karşıya olduğu sorunları inceleyen ve çözüm yolları önerilerini içeren bir film.

AVRUPA BİRLİĞİNE DOĞRU

1995 / 40 dak ve 6 dak / İktisadi Kalınma Vakfı adına, VTR desteğiyle

Türkiye-Avrupa ilişkilerinin Osmanlı'dan 1990’lı yıların ortalarına tarihsel özeti.

TÜBİTAK

1995 / 85 dak / ARÇELİK A.Ş. ve VTR katkısıyla/ TUBİTAK MAM için

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nin, bilimsel ve teknolojik araştırmalarını ve endüstriyel hizmetlerini anlatan film

İKİ KIYININ İNSANLARI

1994 / 60 dak / Kanal D adına.

Türk-Yunan ilişkilerine aynı coğrafya ve kültürü paylaşmış insanların geçmişi ve tanıklıklarıyla bakan belgesel anlatımlı haber programı. (“Kardak Krizi” sürecinde gerilimi azaltmaya katkı amacıyla)

TARİŞ TARİHİ

1
993 / 45 dak / Tarih Vakfı adına, VTR katkısıyla.

Kuruluşu Milli İktisat görüşünün önem kazandığı 1910’lu yıllara uzanan Tariş’in tarihini, gelişimini, işlevini ve sorunlarını inceleyen, sözlü tarih tanıklıklarını da içeren belgesel film

TÜRK İKTİSAT TARİHİ SEYİR DEFTERİ

1993 / 8 x 40 dak/ Türkçe-İngilizce / ARÇELİK A.Ş. desteği ve VTR katkısıyla.

“İstanbul'un Fethi”nden 1980'li yıllara, iktisat kültürümüzün gelişimini, siyasi, sosyal, kültürel yansımalarını, sorunlu dönem ve alanları, kaydedilen gelişmeleri yatay ve dikey tarih gözetilerek, yetmiş dört akademisyen, bürokrat, teknokrat, girişimci anlatımı üzerinden işleyen belgesel dizi. Ankara Uluslararası Film Festivali özel ödül.

SÖZLÜ TARİH ÇALIŞMALARI

1992 - / VTR adına

Politika, sanat, bilim, iş dünyası günlük hayat ayrımı gözetmeksizin, tarihe bir yönü ile tanık olmuş kişilerle ve 'ilkler'le, süre kısıtlaması getirmeksizin yapılan sözlü tarih çekimleri. 1992 yılında başlayan bu çalışmalar kesintisiz olarak sürdürülüyor, ve arşivleniyor.

AYA GİDERKEN AFRİKA'YI GÖRMEK

1992 / 30 daki / Yapı Kredi Yayınları adına, VTR katkısıyla.Turhan Ilgaz ve Türkel Minibaş’ı sevgiyle anıyoruz.

1991 yılında Türkiye'de ilk kez gerçekleştirilmiş olan Ulusal Çocuk Kurultayı’nın belgeseli. Büyüklerin kolaylaştırıcı olarak yer aldığı, yüz kırk bir katılımcının kendi inisiyatifleri ile biçimlendirdikleri kurultayın kapanış deklarasyonunda dile getirdikleri sorunların bugün de geçerli olması keder verici. VTR ekibi Doğan Kardeş Yayınları tarafından gerçekleştirilen kurultayın organizasyonunda da yer aldı. Mannheim Film Festivali ‘İlk Beş‘ ödülü

ZAMANA KARIŞMAK

1991 / 30 dak. /Türkçe-İngilizce/T.C. Kültür Bakanlığı katkısıyla.

Ağırlıklı olarak Anadolu yörüklerinin dokuma sanatı üzerine belgesel Türkiye coğrafyasını kapsayan çekimlerle gerçekleştirildi. Ankara Uluslararası Film Festivali Özel Ödül.

SAĞLIK ÜÇGENİ

1991 / 20 dak. / İlaç İşverenleri Sendikası adına Promopro için.

Türkiye'de Sağlık Sektöründe ilaç firmaları, eczane ve doktorlar ilişkisini inceleyen, tarihsel sürece de değinen film.

VE REKLAM…

1990 / 30 dak. / PARS/McCANN adına.

Tanzimattan 80’li yılların sonuna reklam tarihi.

KUŞ OLMAK YA DA BİR ÇOCUĞUN HÜZNÜ

1990 / 30 dak / Çevre Müsteşarlığı adına.

Bir çocuğun gözünden çevre duyarlılığı.

İSTANBUL'A DAİR

1990 / 40 dak. / Türkçe-İngilizce İstanbul'u Güzelleştirme Vakfı adına.

Bir şehre ait olma yaklaşımı üzerine kurulu, özellikle yazın edebiyatında şehir felsefesinin işlenişini de kapsayan belgesel. Ankara Uluslararası Film Festivali Özel Ödülü